Bao nhiêu tuổi thì quan hệ tình dục không phạm luật?
Giới trẻ ngày nay có một chế độ ăn uống đầy đủ hơn so với thế hệ cha anh, nhưng song hành với đó là việc thực phẩm cũng tiềm ẩn nhiều “nguy cơ” hơn. Các hormone Estradiol, Estriol, Testosterone và Progesterone có chứa trong thực phẩm và nhu yếu phẩm hằng ngày có thể khiến độ tuổi dậy thì ở trẻ ngắn hơn bình thường[1]. Dậy thì – như chúng ta đã biết – chẳng những đem đến những thay đổi cho cơ thể mà còn là những đổi thay về tâm sinh lý. Bên cạnh đó là việc sớm được tiếp cận với các phương tiện công nghệ và truyền thông, giới trẻ ngày càng có khuynh hướng suy nghĩ thoáng hơn về tình dục. Quan hệ tình dục sớm vì những lý do trên mà trở thành một hậu quả khó tránh.
Tuy nhiên không phải độ tuổi và trường hợp nào cũng có thể quan hệ tình dục, ngoài vấn đề về tâm lý và sức khỏe của cơ thể thì còn là vấn đề về pháp luật. Trong một số trường hợp nhất định, dù cơ thể và tâm lý sẵn sàng nhưng nếu quan hệ tình dục mà không thỏa mãn điều kiện về độ tuổi thì cá nhân sẽ bị xử lý hình sự.
Thứ nhất, nếu một người quan hệ với “đối tác” dưới 13 tuổi, người này sẽ vi phạm Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi[2]. Trừ trường hợp cá nhân vi phạm chưa đủ 14 tuổi hoặc không có năng lực hành vi hình sự phù hợp[3].
Do đó thay vì chú ý về việc “bao nhiêu tuổi thì bạn được quan hệ tình dục” thì bạn nên chú ý đến việc “bạn nên quan hệ tình dục với người bao nhiêu tuổi”. Bởi nếu bạn đủ tuổi nhưng người kia chưa đủ tuổi thì bạn vẫn có khả năng…đi tù. Còn nếu đối tác của bạn đủ tuổi thì bạn không cần quan tâm bạn đã đủ tuổi hay chưa, vì khi có bất kỳ vấn đề gì xảy ra, người kia sẽ là người đầu tiên chịu trách nhiệm.
Tuy nhiên Luật Nghiệp Thành không khuyến khích các bạn quan hệ tình dục khi còn quá trẻ. Quan hệ khi cơ thể và tâm sinh lý vẫn chưa sẵn sàng sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và cuộc sống sau này của các bạn.
Thứ hai, nếu một cá nhân từ đủ 18 tuổi, và một cá nhân từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi quan hệ tình dục thuận tình thì không vi phạm pháp luật. Trừ trường hợp người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi tuyên bố rằng không thuận tình về mặt ý chí, “đối tác” có thể (trong thực tiễn xét xử là có khả năng lớn) sẽ bị xử lý về Tội cưỡng dâm. Trường hợp này cần sự vào cuộc của cơ quan chứ năng để xác định liệu có hành vi vi phạm pháp luật hình sự thật hay không. Do đó để hạn chế tối đa rủi ro, cả bạn và người ấy cần từ đủ 18 tuổi trở lên để có thể quan hệ tình dục an toàn về mặt pháp lý.
Thứ ba, các trường hợp quan hệ thuận tình dưới đây thì không vi phạm pháp luật hình sự:
- Hai cá nhân dưới 13 tuổi;
- Hai cá nhân từ đủ 13 – dưới 18 tuổi;
- Một cá nhân từ đủ 18 tuổi, một cá nhân từ đủ 16 tuổi.
Hai trường hợp đầu tiên tuy có mức độ nguy hiểm cho xã hội tuy nhiên lại được loại trừ trách nhiệm hình sự dựa trên yếu tố độ tuổi. Các đối tượng – dưới góc nhìn của các nhà lập pháp – là những thanh thiếu niên chưa có nhận thức đầy đủ, vẫn có khả năng giáo dục, do đó không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng cách nhìn nhận vấn đề như trên sẽ khiến giới trẻ được nước làm tới. Vì không có khuôn khổ nên giới trẻ mặc tình “sa ngã”, có sai phạm cũng không bị xử lý. Thực tế vẫn có các biện pháp tư pháp hoặc dân sự để giáo dục những đối tượng này, điển hình là đưa các em vào trại giáo dưỡng. Tuy nhiên biện pháp này có hạn chế là chỉ đơn thuần mang tính giáo dục, không có tính răn đe cao.
Các quy định gián tiếp về độ tuổi khi quan hệ tình dục hoàn toàn xuất phát từ mục đích bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi cá nhân. Quyền tự do về tình dục tuy là quyền cơ bản của mỗi người và gắn liền với người đó suốt đời nhưng nó bị giới hạn phần nào để không xâm phạm đến quyền lợi của những người khác. Trong khía cạnh của bài viết này chính là quyền được bảo vệ sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.
Để nắm rõ hơn các quy định của pháp luật hiện hành, các bạn có thể tham khảo hai trường hợp quan hệ thuận tình và không thuận tình được Luật Nghiệp Thành trình bày chi tiết dưới đây.
- Trường hợp quan hệ thuận tình[4]
Quan hệ thuận tình là việc cả hai đối tượng đều tự nguyên khi quan hệ tình dục, cả hai đều thừa nhận mình tự nguyện quan hệ. Ở góc độ nào đó có thể coi hai điều kiện vừa nêu là hai điều kiện cần (vế đầu) và đủ (vế sau). Bởi cho dù cả hai tự nguyện khi quan hệ tình dục nhưng khi sự việc bị phát giác, nếu một trong hai người nói rằng họ không tự nguyện quan hệ thì người kia rất khó để chứng minh điều ngược lại. Trường hợp này người bị buộc tội có thể bị xử lý theo khung hình phạt của Tội cưỡng dâm.
Mức hình phạt Luật Nghiệp Thành đề cập đến sau đây là mức thấp nhất và mức cao nhất của khung hình phạt đối với mỗi tội danh. Bài viết này chỉ liệt kê đến các hình phạt tù mà không nhắc đến các biện pháp khác như bồi thường, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề…Mức hình phạt được trình bày dưới đây tuân theo hai nguyên tắc của Luật Hình sự hiện hành:
- Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.
- Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.
Để tìm hiểu thêm, bạn đọc có thể xem thêm tại các phần chú thích đính kèm hoặc liên hệ với Luật Nghiệp Thành để được tư vấn chi tiết.
| A[5]
B | Dưới 13 tuổi | Từ đủ 13 – Dưới 16 tuổi | Từ đủ 16 – Dưới 18 tuổi | Từ đủ 18 tuổi trở lên |
| Dưới 13 tuổi | Cả hai không bị xử lý hình sự[6]. Cả hai không bị đưa vào trường giáo dưỡng[7]. Cha mẹ có thể phải thực hiện các nghĩa vụ dân sự đối với đối tượng còn lại[8]. | A bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nếu tại thời điểm phạm tội A có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 3.5 đến 12 năm. | A bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 05 năm 03 tháng đến 18 năm. | A bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 07 – 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. |
| Từ đủ 13 – Dưới 16 tuổi | B bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nếu tại thời điểm phạm tội B có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 3.5 đến 12 năm. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự giữa hai bên. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự giữa hai bên. | A bị xử lý Hình sự về Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. Bạn cần tư vấn dịch vụ này! Hình phạt: phạt tù từ 01 – 15 năm. |
| Từ đủ 16 – Dưới 18 tuổi | B bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 05 năm 03 tháng đến 18 năm. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự giữa hai bên. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự giữa hai bên. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự. |
| Từ đủ 18 tuổi trở lên | B bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 07 – 15 năm; phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. | B bị xử lý Hình sự về Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 01 – 15 năm. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự. | Cả hai không bị xử lý hình sự. Có thể phát sinh nghĩa vụ dân sự. |
- Trường hợp quan hệ không thuận tình[9]
Quan hệ không thuận tình là trường hợp một bên quan hệ trái với ý muốn.
Tuy nhiên như đã trình bày, trong trường hợp cả hai thuận tình khi quan hệ, nhưng khi phải trình báo với cơ quan chức năng họ lại khai rằng lúc đó họ không đồng ý về mặt ý chí thì bên kia cũng có khả năng bị xử lý hình sự nếu không thể chứng minh được hai bên quan hệ thuận tình.
Ký hiệu A là người có hành vi vi phạm pháp luật hình sự về tình dục, B là nạn nhân, ta có:
| A
B | Dưới 13 tuổi | Từ đủ 13 – Dưới 16 tuổi | Từ đủ 16 – Dưới 18 tuổi | Từ đủ 18 tuổi trở lên |
| Dưới 13 tuổi | A không bị xử lý hình sự. Không bị đưa vào trường giáo dưỡng[10]. Cha mẹ A có thể sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ dân sự đối với B[11]. | A bị xử lý Hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nếu người này có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù từ 3.5 đến 12 năm. | A bị xử lý hình sự về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Hình phạt: phạt tù 05 năm 03 tháng – 18 năm. | A bị xử lý hình sự về một trong các tội: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi: phạt tù từ 07 – 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi: phạt tù từ 06 tháng – 12 năm. |
| Từ đủ 13 – Dưới 16 tuổi | A không bị xử lý hình sự. Không bị đưa vào trường giáo dưỡng. Cha mẹ A có thể sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ dân sự đối với B. | A sẽ bị xử lý hình sự về một trong các tội danh: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nếu người này có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi: phạt tù từ 3.5 đến 12 năm. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi: phạt tù từ 03 năm 09 tháng đến 12 năm. | A bị xử lý hình sự về một trong các tội: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi: phạt tù từ 05 năm 03 tháng đến 18 năm. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi: phạt tù từ 03 năm 09 tháng đến 18 năm.
| A bị xử lý hình sự về một trong các tội danh: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi: phạt tù từ 07 – 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 dến dưới 16 tuổi: phạt tù từ 05 – 20 năm hoặc tù chung thân. Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi: phạt tù từ 06 tháng – 12 năm. |
| Từ đủ 16 – Dưới 18 tuổi | A không bị xử lý hình sự. Không bị đưa vào trường giáo dưỡng[12]. Cha mẹ A có thể sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ dân sự đối với B[13]. | A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm (nếu A có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi): phạt tù từ 02 năm 06 tháng đến 12 năm. Tội cưỡng dâm (nếu A có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi): phạt tù từ 01 – 12 năm.
| A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm: phạt tù từ 03 năm 09 tháng đến 18 năm. Tội cưỡng dâm: phạt tù từ 01 năm 06 tháng – 18 năm.
| A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm: phạt tù từ 05 – 20 năm hoặc tù chung thân; Tội cưỡng dâm: phạt tù từ 02 – 18 năm. |
| Từ đủ 18 tuổi trở lên | A không bị xử lý hình sự. Không bị đưa vào trường giáo dưỡng. Cha mẹ A có thể sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ dân sự đối với B. | A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm[14] (nếu A có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi): phạt tù từ 1 năm đến 12 năm. Tội cưỡng dâm[15]: (nếu A có độ tuổi từ đủ 14 – dưới 16 tuổi): phạt tù từ 06 tháng – 12 năm. | A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm: phạt tù từ 01 năm 06 tháng – 18 năm; Tội cưỡng dâm: phạt tù từ 01 năm 06 tháng – 13 năm 06 tháng. | A bị xử lý hình sự bởi một trong các tội danh: Tội hiếp dâm: Phạt tù từ 02 – 20 năm hoặc tù chung thân; Tội cưỡng dâm: phạt tù từ 01 – 18 năm. |
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Nghiệp Thành về Bao nhiêu tuổi thì quan hệ tình dục không phạm luật?
Nếu các bạn thấy bài viết hữu ích thì Bạn cùng chúng tôi lan tỏa tri thức cho Cộng đồng bằng cách nhấn “Chia sẻ” bài viết này.
Luật Nghiệp Thành cảm ơn các bạn đã xem, chia sẻ và mong nhận được phản hồi, góp ý bổ sung.
Biên tập: Huỳnh Thái Sơn.
Luật sư hướng dẫn: Luật sư Thuận.
[1] Dr. Jennifer Landa. 07.10.2012. Hidden hormones can bring about early puberty in kids, Fox News Network. Xem ngày 25.07.2019, tại: https://www.foxnews.com/health/hidden-hormones-can-bring-about-early-puberty-in-kids.
[2] Điều 142.1 Bộ luật hình sự 2015
[3] Năng lực hành vi hình sự phù hợp nghĩa là khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của một người đối với một vụ việc hình sự. Một người bị tê yếu tay chân có thể không là chủ thể của tội Hiếp dâm (vì không có đủ sức để dùng vũ lực – yếu tố quan trọng cấu thành hành vi hiếp dâm), nhưng có thể là chủ thể của tội Tàng trữ trái phép chất ma túy (vì hành vi này có hành vi khách quan là cất giấu chất ma túy, chủ thể dù bị tê yếu tay chân nhưng vẫn có khả năng cất giấu).
[4] Điều 9, Điều 12, Điều 101, Điều 141 – 146 Bộ luật hình sự 2015.
[5] Hiện tại cả nam và nữ đều có thể là đối tượng (hoặc nạn nhân) của tội phạm về tình dục. Do đó Luật Nghiệp Thành dùng ký hiệu A, B để thể hiện cho cá nhân chứ không nhằm thể hiện cho giới tính.
[6] Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.
[7] Điều 92 Luật xử lý vi phạm Hành chính 2012.
[8] Điều 136, Điều 139 Bộ luật Dân sự 2015.
[9] Điều 9, Điều 12, Điều 101, Điều 141 – 146 Bộ luật hình sự 2015.
[10] Điều 92 Luật xử lý vi phạm Hành chính 2012.
[11] Điều 136, Điều 139 Bộ luật Dân sự 2015.
[12] Điều 92 Luật xử lý vi phạm Hành chính 2012.
[13] Điều 136, Điều 139 Bộ luật Dân sự 2015.
[14] Nếu thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức; với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh…hoặc làm tổn thương cơ thể nạn nhận 61% trở lên…Xem thêm tại Khoản 2, 3 Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015.
[15] Nếu thuộc các trường hợp nhiều người cưỡng dâm một người; phạm tội 02 lần trở lên… hoặc làm nạn nhân chết hoặc tự sát…Xem thêm Khoản 2, 3 Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015.
