Hiện nay việc lập di chúc vẫn chưa được nhiều sự quan tâm và hiểu đúng về tầm quan trọng của việc này vì đa phần đều nghĩ việc lập di chúc là của những người lớn tuổi không còn đủ sức khỏe hoặc sắp rời khỏi cõi đời. Đây là lối suy nghĩ của đa phần người trẻ và trung niên hiện nay. Nhưng đây là suy nghĩ sai lầm bạn có thể xem thêm lý do tại sao bạn nên lập di chúc từ khi bạn còn trẻ (tại bài viết Ý Nghĩa của việc lập di chúc). Nhưng khi lập di chúc phải đảm bảo sự công bằng của những người trong cùng hàng thừa kế với nhau. Ví dụ người lập di chúc có ba người con trong đó chỉ hai người con cả là được cho toàn bộ di sản mà người này để lại. Vợ và người con út còn nhỏ không được nêu tên trong bản di chúc này. Điều này vô hình chung làm cho họ mất đi một quyền thừa kế di sản mà đáng lẽ ra họ đã được hưởng nếu như không có bản di chúc kia. Bài viết này sẽ đề cập đến vấn đề người được hưởng thừa kế không theo di chúc.
Từ những bất cập đó pháp luật dân sự nhận ra được sự bất công này nên đã quy định một điều khoản đối với những người được hưởng thừa kế không theo di chúc. Có nghĩa là những người này có quyền được hưởng thừa kế dù di chúc không có tên của họ hoặc di chúc cho họ một phần ít hơn những người khác được hưởng, cụ thể như sau:
Những người này được pháp luật quy định đươc hưởng một phần bằng 2/3 suất của một người được hưởng thừa kế theo pháp luật. Nếu di chúc không cho họ quyền thừa kế hoặc cho họ một phần ít hơn 2/3 suất mà những người khác được hưởng theo pháp luật. Phần di sản này sẽ được trích dựa trên nguyên tắc công bằng giữa những người được hưởng di sản thừa kế để trích ra một phần bằng 2/3 suất của những người này nếu chia theo pháp luật. Nguyên tắc công bằng có nghĩa là người nào được hưởng nhiều hơn trong di chúc sẽ bị trích nhiều hơn người được hưởng ít để ra được 2/3 giá trị của một suất. Những người được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào di chúc bao gồm[1]:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng của người chết;
- Con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động.
Nhưng những người này chỉ được hưởng nếu không thuộc trường hợp từ chối nhận di sản hoặc trường hợp không có quyền thừa hưởng di sản do vi phạm điều cấm của pháp luật, bị tước quyền thừa kế[2].
Ví dụ:
| Ví dụ: Chị A có chồng là B, giữa hai người không có con chung. Tài sản của hai người là căn nhà trị giá 12 tỷ đồng. Cha mẹ chị A đều đã chết. Theo di chúc Chị A để lại toàn bộ tài sản của mình cho người cháu, không cho chồng hưởng thừa kế. | |||
| Người thừa kế | Chia theo pháp luật không có di chúc | Chia theo ý nguyện di chúc | Chia theo pháp luật khác di chúc |
| Người Chồng | Trả lời: *Xác định di sản thừa kế của chị A để lại là 12/2 = 6 tỷ đồng (vì là tài sản chung của hai vợ chồng) Vì không có di chúc nên ta chia thừa kế theo pháp luật dựa trên hàng thừa kế, ở đây hàng thừa kế thứ nhất chỉ có mỗi người chồng nên người chồng sẽ được thừa kế luôn 6 tỷ.(Căn cứ Điều 649 và Điều 651.1 BLDS 2015) Tổng người chồng sẽ hưởng 12 tỷ Bạn cần tư vấn dịch vụ này!
| Trả lời: *Xác định di sản thừa kế của chị A để lại là 12/2 = 6 tỷ đồng (vì là tài sản chung của hai vợ chồng) Sẽ chia di sản của chị A đúng như với ý nguyện di chúc của chị. Anh B hưởng 0 tỷ đồng theo ý nguyện của di chúc. *Kết luận: Anh B sẽ hưởng 6 tỷ là tài sản riêng của anh. | Trả lời: *Xác định di sản thừa kế của chị A để lại là 12/2 = 6 tỷ đồng (vì là tài sản chung của hai vợ chồng) Theo Điều 644.1.a Bộ luật Dân sự 2015, anh B ở hàng thừa kế thứ nhất thuộc đối tượng người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc nhưng lại không được người lập di chúc cho hưởng di sản. Anh B vẫn được hưởng một phần bằng 2/3 suất của một người được hưởng thừa kế theo pháp luật Hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật có người chồng là B và con là C. Anh B được hưởng: 6 x 2/3 = 4 tỷ đồng. *Kết luận: B được hưởng 10 tỷ đồng (bao gồm 6 tỷ đồng là tài sản riêng của B)
|
| Người cháu | Người cháu không được hưởng. | Người cháu theo ý nguyện của di chúc sẽ được hưởng 6 tỷ. | Người cháu sẽ được hưởng 2 tỷ đồng theo di chúc. Sau khi đã trừ suất thừa kế không theo di chúc. |
Trên đây là chia sẻ của Luật Nghiệp Thành về những người được hưởng thừa kế không theo di chúc.
Nếu các bạn thấy bài viết hữu ích thì Bạn cùng chúng tôi lan tỏa tri thức cho Cộng đồng bằng cách nhấn “Chia sẻ” bài viết này.
Luật Nghiệp Thành cảm ơn các bạn đã xem, chia sẻ và mong nhận được phản hồi, góp ý bổ sung.
Biên tập: Nguyễn Minh Cơ
Luật sư hướng dẫn: Luật sư Thuận.
[1] Điều 644.1 Bộ luật dân sự 2015
[2] Điều 620 và điều 621.1 Bộ luật dân sự 2015
