Người lao động cao tuổi có phải đóng BHXH bắt buộc
Hỏi:
Hiện nay, tôi 62 tuổi và đang làm nhân viên bảo vệ cho công ty A với thời hạn HĐLĐ là 1 năm. Tôi có nghe mọi người nói rằng người cao tuổi thì không phải đóng BHXH. Vậy trong trường hợp của tôi, tôi có cần phải đóng BHXH bắt buộc nữa hay không?
Trả lời:
Chào bạn, dựa trên thông tin mà bạn cung cấp, Luật Nghiệp Thành xin được tư vấn như sau:
Tại Việt Nam, độ tuổi lao động được quy định tối thiểu là từ đủ 15 tuổi trở lên. Đối với một số trường hợp NLĐ là người dưới 15 tuổi thì chỉ được làm một số công việc nhất định. Bạn cũng có thể tham khảo bài viết “Một số quy định đối với NLĐ chưa thành niên”. Về độ tuổi nghỉ hưu, NLĐ nam khi đủ 60 tuổi, NLĐ nữ đủ 55 tuổi và đủ điều kiện hưởng BHXH thì có thể hưởng lương hưu. Như vậy, có thể phân chia độ tuổi lao động tại Việt Nam như sau:
| Ngoài độ tuổi lao động | Trong độ tuổi lao động | Ngoài độ tuổi lao động | |
| Nam | <15 tuổi | Từ đủ 15 đến 60 tuổi | > 60 tuổi |
| Nữ | Từ đủ 15 đến 55 tuổi | > 55 tuổi |
Việc phân chia độ tuổi lao động là như vậy không có nghĩa người ngoài độ tuổi lao động sẽ không được làm việc. Thực tế, có rất nhiều người ngoài độ tuổi lao động khi họ còn sức khỏe thì họ vẫn muốn đi làm. Và khi họ đã đi làm thì điều hiển nhiên rằng quan hệ lao động sẽ phát sinh.
Trong hoạt động thuê, mướn NLĐ làm việc cho mình thì trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc thuộc về cả NSDLĐ và NLĐ. NSDLĐ là người thực hiện trích lương của NLĐ và thay mặt NLĐ cùng lúc nộp tiền BHXH bắt buộc cho cơ quan BHXH. Bạn có thể tham khảo bài viết “Trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc” để hiểu rõ hơn về quy định này. Chỉ khi nào quan hệ lao động thuộc một trong các trường hợp phải tham gia BHXH bắt buộc thì mới phát sinh trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc, cụ thể trong các trường hợp sau:
- NLĐ ký kết HĐLĐ từ đủ 1 tháng trở lên và các loại HĐLĐ được quy định trong BLLĐ.
- NLĐ làm trong các đơn vị, cơ quan nhà nước.
- NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
- NLĐ quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
- NLĐ không chuyên trách tại xã, phuờng, thị trấn.
Như vậy, HĐLĐ được ký kết từ đủ 1 tháng trở lên phải tham gia BHXH bắt buộc. Luật không quy định về độ tuổi trong hay ngoài độ tuổi lao động mà chỉ dựa trên HĐLĐ để xác định xem NLĐ có thuộc trường hợp đóng BHXH hay không. Tuy nhiên, sẽ có một vài trường hợp ngoại lệ đã ký kết HĐLĐ nhưng không phải tham gia BHXH bắt buộc như:
- NLĐ là người giúp việc gia đình.
- NLĐ mà đang hưởng lương hưu.
- NLĐ hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.
- Người được hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định cụ thể.
Trong trường hợp của bạn, bạn hiện nay đã 62 tuổi nhưng vẫn đang đi làm và đã ký kết HĐLĐ với công ty A có thời hạn là 1 năm. Như vậy, bạn thuộc trường hợp phải tham gia đóng BHXH. Tuy nhiên, còn phải xem xét đến điều kiện loại trừ mà chúng tôi đã nêu ở trên.
Trường hợp 1: Bạn là người cao tuổi nhưng nếu bạn thuộc trường hợp loại trừ mà Luật Nghiệp Thành phân tích ở trên thì bạn sẽ không phải đóng BHXH. Ví dụ như bạn 62 tuổi và được nhận lương hưu hàng tháng từ cơ quan BHXH. Do cơ quan BHXH đã chốt sổ BHXH cho bạn và dựa trên đó để xác định lương hưu của bạn rồi. Sau đó bạn tiếp tục đi làm và HĐLĐ bạn ký kết thuộc trường hợp phải đóng BHXH thì không thể nào đồng thời bạn vừa đóng BHXH và vừa hưởng lương hưu được. Cho nên, trường hợp của bạn sẽ không bắt buộc phải tham gia BHXH nếu như bạn đang hưởng lương hưu. Khi đó, bạn vẫn ký kết HĐLĐ bình thường. Nhưng thay vì công ty A đóng BHXH cho bạn thì bạn được công ty A trả cho bạn 1 khoản bằng đúng với mức đóng BHXH mà đáng lẽ công ty A phải đóng cho bạn.
Trường hợp 2: Bạn là người cao tuổi nhưng không thuộc một trong bất kỳ trường hợp loại trừ mà luật quy định làm căn cứ không phải đóng BHXH thì trường hợp của bạn vẫn phải đóng BHXH như bình thường bạn nhé. Mức đóng BHXH bạn có thể tham khảo bài viết “Quy định về tiền lương và mức hưởng BHXH năm 2019” .
Như vậy, muốn xem xét NLĐ cao tuổi có thuộc trường hợp tham gia BHXH bắt buộc hay không thì phải xét xem NLĐ có thuộc một trong các trường hợp loại trừ nêu trên hay không. Nếu không thuộc trường hợp loại trừ thì NLĐ/NSDLĐ phải tham gia đóng BHXH bắt buộc như các trường hợp thông thường.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về NLĐ cao tuổi có phải đóng BHXH bắt buộc.
Nếu các bạn thấy bài viết hữu ích thì Bạn cùng chúng tôi lan tỏa tri thức cho Cộng đồng bằng cách nhấn “Chia sẻ” bài viết này.
Luật Nghiệp Thành cảm ơn các bạn đã xem, chia sẻ và mong nhận được phản hồi, góp ý bổ sung.
Biên tập: Trần Thị Duyên
Luật sư hướng dẫn: Luật sư Thuận
